Apple İlk defa bir şirketten korktu. Daha önce Apple ve AMD işlemci geliştirmede başarılara imza atan çalışanları tarafından kurulan şirket Apple’ın korkulu rüyası oldu.Gerard Williams III, John Bruno ve Manu Gulati, üç ortak tarafından 2019 yılında San Francisco’da kurulna şirket geçtiğimiz günlerde Qualcomm tarafından satın alındı.
Nuvia Adına sahip olan girişim uzun süredir gelişmiş işlemciler üzerinde çalışmalar yapmakta ve gelecekte en performanslı işlemciye sahip olacaklarını idia etmekte. Qualcomm’un tarafından satın alınması işin ne ciddi olduğunu ortaya koyuyor. Haberin devamı hazırlanıyor…
Apple’ın yakın geçmişinde ve Steve Jobs’un döneminde, 2010’lardan beri Apple bu kadar endişeye düşüren ya da deyim yerindeyse korkutan biri gelişme olmamıştır. Apple zaman zaman rekabet hissetti ve zaman zaman sıkıntılar yaşadı. Hatırlarsınız iPhone 4’te bir anten skandalı yaşandı. Yakın zamanda batarya skandalı yaşandı. Telefonların yazılımsal olarak bilinçli bir şekilde yavaşlatıldığına şahit olduk.
Ama birazdan Yazacağım şeyler bunlardan çok daha önemli. Apple ilk defa bir şirketten Korktu, Apple rakipleri karşısında zayıflayabilir, rekabet gücü düşebilir. Haklı olarak diyeceksiniz ki sen neden bahsediyorsun ya 2 trilyon dolarlık bir Apple var. Kasasında milyarlarca doları var hiçbir şey Apple’ı korkutamaz. Aslında haksız sayılmazsın ta ki birazdan yazdıklarımı okuyana kadar. Teknoloji sadece telefonun kendisi ya da beraberinde adaptörün gelip gelmemesi ile ilgili değil. İşin özünü bilirseniz, geleceği daha kolay anlarız.
Kasım ayından bu yana Apple MacBook’larda kullandığı ARM (Acorn RISC Machine) tabanlı M1 işlemcisinden, bu işlemcim ne kadar güçlü ve yetenekli olduğundan bahsediyoruz. Yepyeni bir dönemin başlangıcı olan M1 sadece performansı değil enerji tüketimi telefon tepkisi ve bilgisayar deneyimi ile diğer firmalar için şimdiden çok büyük bir tehdit oluşturdu. iPhone’lar çok hızlı, iPad’lerin rakibi yok, MacBook larda M1 işlemcisi ile farklı olmayı başardı.
Apple ilk defa bir şirketten Korktu
Bugün için tablo üç aşağı beş yukarı böyle ama geleceğe dönük olarak Apple’ın çok büyük bir endişesi var. Durdurmak istediği şeye mani olamadı ve onu geçebilecek şirket ortaya çıktı. Türkiye’de detayları pek konuşulmadı. intel, Samsung ya da AMD değil. Apple’ı endişelendiren asıl şirkete yakından bakıyoruz. Yazacağım şirketi çoğunuz tanıyorsunuz Qualcomm ama bu güne kadar gördüğümüz bildiğimiz tanıdığımız Qualcomm değil. Satın aldığı Nuvia şirketi ile ortaya çıkan yeni bir oluşumu inceleyeceğiz.
Nuvia Kurucucuları
Apple ilk defa bir şirketten Korktu, Bu oluşum işlemci dünyasında hatırı sayılır bilgi ve beceriye sahip üç ortaktan oluşuyor. Gelin bu isimleri mercek altına alalım.
Gerard Williams III
Gerard Williams 10 yıl boyunca Apple’ın geliştirdiği tüm işlemcilerin baş sorumlusuydu. Apple’ın akıllı telefonlarda ilk defa 64-bit işlemci kullanmasından notebooklara M1 kadar bütün işlemcilerde onun payı vardı. Apple’ın iPhone’larda iPad’lerde ve diğer cihazlarında kullandığı A serisi işlemciler ve şimdi M serisi bilgisayar işlemcileri Arm tabanlı, bunu hepimiz biliyoruz. Nasıl oldu da Arm bile henüz 64 bit işlemciye sahip değilken, Apple iPhone 5S ile birlikte dünyada ilk defa bunu başardı. Apple’ın isteği ihtiyaçları ve beklentileri çerçevesinde oldu. Apple 64-bit işlemci sunacağım dediği zaman bunun ön hazırlıkları yapıldığı işlemci ortaya çıktığı ve sonrasında Arm 64’ün bitmesiyle birlikte diğer üreticiler de bundan istifade etti. Bu süreçte hem Gerard Williams da rolü düşünülenden çok daha büyük oldu. 2010 yılında Apple’a transfer olmadan önce tam 12 yılını ARM’da geçiren ve şirketin gerek mimari gerek çekirdek çalışmalarında liderlik yaptı. Bu sayede Apple ARM arasında çalışmaları derinleştirdi ve Apple’ın herkesten önce 64-bit adapte olmasını sağladı.
John Bruno
Nuvia’nın kurucu ortağı bir sistem mühendisinden sorumlu başkan yardımcısı olan John Bruno onun öncesinde bir buçuk yıl Google’da ondan önce de 5 buçuk yıl Apple’da işlemci ve sistem mühendisi olarak çalıştı. ancak John Bruno’nun kariyerinde muazzam bir AMD tecrübesi var. 1996 ile 2003 yıllarında ATI’de çalışan ve şirketin bütün mobil grafik işlemcilerine liderlik eden Bruno sonraki 8 yılda ise AMD’de görev aldı.O dönem çıkan bütün entegre grafik işlemcileri AMD’nin geliştirmiş olduğu çip setleri, hatta ilk defa x86 işlemci ve Grafik işlemcilerini aynı çatı altında buluşturan işlemcilere teknik liderlik yaptı.
Manu Gulati
Nuvia’nın üçüncü ve son kurucu ortağı olan Manu Gulati ise önceki görevini Google’ın İşlemci çalışmaların yönetmiş daha öncesinde de 8 yıl boyunca Apple’da şirketin işlemci çalışmalarında yöneticilik yapmıştır. Gulati Apple dan önce broadcom çatısı altında güvenlik odaklı çipler geliştirilmiş daha öncesinde de Amd’nin K6 ve efsanevi Athlon işlemcilerinin geliştiren ekipte yer almıştı. John Bruno gibi Manu Gulati de AMD’nin en iyi dönemlerini şirketin önemli isimlerinden birisiydi.
Herhangi bir Apple ürünü söz konusu olduğu zaman bu bir iPhone da olabilir iPad de olabilir ya da şimdi M1 işlemcili MacBook da olabilir. Herhangi bir üründe donanıma bakıldığında en özel parçanın işlemci olduğunu görüyoruz. Apple gerçekten çok iyi işlemciler dizayn ediyor bu işlemciler hem performans hem de Wat başına düşen performans ya da bir başka ifade ile enerji verimliliği anlamında gerçekten muazzam başarılar ortaya koyuyor.
Ancak gördük ki Apple’ın 2000’lerden bu yana İşlemci çalışmalarını yöneten en tepedeki stratejik isim Gerard Williams III ve yine Apple’ın çalışmalarını muazzam öneme sahip olan iki önemli yönetim mühendis yepyeni bir şirket kurdu bu şirket Qualcomm tarafından satın alındı. Bu olay birkaç açıdan çok önemli.
1. Apple’ın 2010 lardan bu yana nasıl geldiğini ve bundan sonra nereye varacağını bilen isimler.
2. Endüstri de hiç kolay bulunmayan muazzam bir tecrübeye sahipler.
3. Yeni bir işlemci geliştiriyorlar ve bu konuda çok iddialılar.
2019’da kurulmasına rağmen başta Dell olmak üzere çeşitli firmalardan yatırım alan kadrosuna çok önemli isimler katan Nuvia onların iddiasına göre yepyeni yenilikçi ve watt başına düşen performans yani enerji verimi anlamında devrimsel bir işlemci mimarisi hazırlıyorlar. Açıkçası yeni kurulmuş herhangi bir şirket böyle bir iddiada bulunsaydı çok fazla dikkate alınmazdı. fakat her biri efsane olmuş muazzam ürünleri imza atan onlarca patenti bulunan bu isimler yere gelip öyle bir iddiada bulunca bu konuyu mercek altına almak istedim.
Nuvia kurulduğu günden bu yana pek çok firmanın aralarında İntel ve Amd gibi şirketler de Nuvia’nın ne yapacağını nasıl yapacağım merak ediyordu. Şöyle bir örnek verebilirim geçtiğimiz birkaç yılda AMD’den İntel’e bir grup çalışan Geçmişti. Bunlar arasında özellikle kurumsal iletişim ekibinin bir kısmı intel’den ayrılıp Nuvia’ya geçti. Kuruculardan iki tanesi zaten çok uzun yıllara AMD’de çalışan isimler ki bunlar birbirini tanıyorlar neler yapabileceklerini biliyorlar. İşte bu potansiyelden dolayı intel’e daha yeni geçmiş olan bazı çalışanlar Nuvia sessizliğini bozar mı bozmaz direkt Nuvia’ya geçiş yaptılar.
Bu şirket kurulduğu günden bu yana geliştirdiği işlemci mimarisinde önceliği sunucu ve iş istasyonları olduğunu söylüyor. Teknik olarak bu anlaşılabilir makul karşılanabilir. Çünkü orada kar oranları daha yüksek ve oradaki fırsatlar daha fazla. Ancak bunun bence çok önemli bir sebebi daha var çünkü geliştirdikleri işlemci mimarisi ölçeklenebilir olacak dolayısıyla akıllı telefondan sunucuya kadar her yerde kullanılabilecek.
Ancak şirketin bunu dillendirmek istememesinin sebepleri var. Onlardan biri ve en önemlisi Apple bir dava açarak hukuki bir süreç başlattı.
henüz Apple çalışan iken planladı ve diğer arkadaşlarını organize ederek yasaları çiğnedi. Kaliforniya eyalet yasasının diyor ki “sözleşmesi devam ederken herhangi bir çalışan aynı ya da benzeri şey yapacak trafik bir şirketin oluşumunun planı yapamaz” Apple’ın iddiası da bu noktada.
Apple diyor ki Gerard Williams bizde çalışırken Nuvia’yı planladı diğer çalışanları organize ettii dolayısıyla yasaları çiğnedi. Tabii bu hukuki bir mesele dolayısıyla detaylari bilmek imkansız ama bu olay Apple için sorun sözleşmenin çiğnenmesi değil. Apple için asıl mesele Gerard Williams 2000’in Apple’ın tüm işlemci stratejisini bilmesi ve gelecekte çıkacak ürünlerin farkında olması. Gerek bu bilgi gerekse mühendislik yetenekleri ile daha iyisini yapabilecek bir potansiyele sahip olmasıydı.
Nuvia’nın geliştirmekte olduğu finix isimli yepyeni bir işlemci mimarisi var. Şirket mimari ile ilgili bazı performans projeksiyonları açıkladı bu tabloya göre Nuvia tek çekirdek performansı aynı ya da daha düşük enerji tüketiminde iphone 12’ler deki A14 işlemcisinden %40 ila 50 arasında daha yüksek. Bu değerler erken mühendislik örneği ile ilgili.
Nuvia Ağustos ayında yaptığı açıklamada ilk işlemcinin 18 ay içerisinde hazır olacağını ve çıktığı dönemde rakipleri ilerleme kaydetse bile hepsinden daha hızlı olacağını iddia etti. Nuvia’nın geliştirmiş olduğu işlemci mimarisi son derece önemli detayları pek fazla açıklanmadı. Ancak ARM tabanlı olduğunu biliyoruz. ileri seviye özelleştirilmiş olduğunu biliyoruz bu sayede yapılan derin özelleştirmeler sayesinde hem ARM hem de X86 tabanlı tüm işlemcilerden daha hızlı olacağı söyleniyor.
Henüz tam olarak doğrulanmasa bile Nuvia’nın geliştirmiş olduğu işlemci mimarisi henüz ARM tarafından resmi duyurusu yapılmayan V9 mimari tasarımı kullanıyor. muhtemelen Nuvia ARM V9 mimarisini kullanan ilk firma olacak.
Şu an piyasadaki Arm tabanlı işlemcilere bakıldığı zaman hepsi Arm o zaman hep sim Armin V8 mimarisinin kullanıyor. çoğunlukla V8.2 mimarsi ile şekilleniyor. Nuvia’nın kendi yaptığı açıklamaya göre mimari tek çekirdek performansından AMD Zen 2 mimarisinden yüzde elliye kadar daha hızlı olacak ve aynı zamanda daha az enerji tüketecek. Bunlar gerçekten heyecan verici iddialar buraya kadar Nuvia’yı tanımış olduk.
Apple’ın işlemci konusundaki tüm uzmanlığa sahip olan müthiş deneyim ve bol potansiyeli bir şirket kısacası. Dolayısıyla Apple’ın ve diğer üreticilerin endişelenmesi son derece doğal. Ancak özellikle Apple için çok daha ürkütücü bir gelişme yaşandı en büyük rakiplerinden biri olan Qualcomm 1.4 milyar dolar bir bedelle Nuvia’yı satın aldığını açıkladı. Bu tüm teknoloji dünyasının değiştirecek bir gelişme.
Bir kaç maddede özetlemek gerekirse şöyle özetleyebiliriz.
1.Nuvia’nın geliştirdiği mimari sayesinde Qualcomm yıllardır hayalini kurduğu sunucu işlemcileri yapacak bu sayede intel ve AMD’ye de rakip olacak. Qualcomm yıllardır bu işe hevesli Centric adını verdi sunucu işlemcileri yapmaya başlamış daha sonra çalışmalar istediği gibi gitmediği için bölümü kapatmıştı. ancak şimdi Nuvia ile birlikte Qualcomm sunucu işlemcileri hız kazanacak.
2. Qualcomm bir süre önce özelleştirilmiş işlemci geliştirmeyi bırakmıştı. çünkü Apple’dan farklı olarak ARM’ın standart çekirdek tasarımla geçiş yapan şirket işlemcide standart ARM çekirdeklerini kullanırken tüm kaynaklarını kendisine ait olan daha iyi işlemci ve daha iyi yapay zeka hızlandırma teknolojiler için harcamaya başlamıştı. Nuvia ile birlikte Qualcom akıllı telefonlarda özelleştirilmiş işlemci sunmaya başlayacak. Hatta sadece telefonlarda kalmayacak bilgisayar dünyasına gelecek ve Apple’ın M1 işlemcisine rakip olacak . Zaten Snapdragon 8CX işlemcileri ile Qualcomm Arm tabanlı Windows işletim sistemini kullanan sistemler için bazı işlemciler sunuyordu. ancak rekabet gücü zayıftı. şimdi Nuvia’nın işlemci mimarisi ile birlikte Snapdragon hem akıllı telefonlarda hem de PC dünyasında çok muazzam bir performans gelişimi yaşayacak. Nuvia’nın paylaştığı bilgilere göre geliştirdiği mimari şu anki Apple A14’ten daha iyi görünüyor. bakalım bekleyip göreceğiz.
Bir başka madde daha var bu biraz daha uzun vadeli ama çok daha önemli. Eğer ARM’nin Nvidia satış onaylanırsa ki hatırlayanlar olacaktır geçtiğimiz aylarda Nvidia 40 milyar dolar civarı bir bedelle ARM’ı satın olacağını açıklamıştı. ancak bu satın almanın gerçekleşebilmesi için hem Amerika’dan İngiltere’den iletişimdeki Monopoli kurumların yani rekabeti denetleme kurumlarının bu satışı izin vermesi gerekiyor. şu an sürecin nasıl işleyeceğini kimse bilmiyor ticaret savaşları’ndan dolayı Çin’in negatif yaklaştığı ve satın alımı onaylamayacağı söyleniyor. Şimdi bu tuhaf gelebilir ama bu kurumlar onaylanmadığı için ya da bu kurumlardan bir tanesi onaylamadığı için Qualcomm’un ne NXP firmasını satın alması gerçekleşmemiş askıya alınmıştı. dolayısıyla Nvidia’nın ARM’ı satın alması engellenebilir ancak Qualcom durumu riske atmak istemiyor. Çünkü Nvida’nın ARM’ı satın alması halinde kademeli olarak ARM’ın iş modeli değişebileceğini Nvidia’nın fiyatları yükseltebileceğini ihtimaline karşı farkında olan pek çok firma ARM’a alternatif RISC-V mimarisinde bakıyor Qualcomm’un Nuvia’yı satın alması ile birlikte eğer ARM ve Nvidia evliliğinde sonuçlar istediği gibi olmazsa işler yolunda gitmezse Qualcomm lehine, yine yepyeni mimarlar geliştirmek için kullanacak. Bu açıdan da son derece önemli bir satın alınma bu. Kısacası tüm bunları topladığımız zaman çok önemli bir olay yaşandı. Yurt dışında bir miktar konuşuldu ama nedense Türkiye’de hiç dile getirilmedi . Qualcomm’un yaptığı satınalma, 1.4 milyar dolar bedelle Nuvia’yı satın alması hem akıllı telefon dünyasının hem de PC dünyasının geleceğini derinden etkileyebilecek nadir olaylardan bir tanesi oldu. Nuvia’nın mühendisliği deneyimi ve insan gücü Qualcomm’un devasa kaynakları ve herhangi bir fikri ürünleştirme konusundaki yetenekleri ile bir araya gelince hem Android hem de PC dünyasında Qualcomm fırtınası esebilir. Nuvia ilk ürünü için 2022’nin başını işaret etmişti. Qualcomm’un satın alması ve Qualcomm teknolojileri ile entegre derken, bize ulaşabilecek tarih 2022’in ortalarına denk gelecektir.
Apple ilk defa bir şirketten Korktu başlıklı yazımızı okudunuz, Apple şirketinin endişelerini ve gerekçelerini sıraladık. Nuvia ile ilgili detaylı bilgiler verdik.
